تفکر عمیق انواع و اقسامی دارد که در ادامه آنها را شرح می دهیم:
• تفکر منطقی
• تفکر شهودی
• تفکر استدلالی
• تفکر خلاق
• تفکر اسفنجی
• تفکر غربالی
• تفکر غیاثی
• تفکر انتقادی
تفکر منطقی
تفکر منطقی تفکری است که فرد با توجه به تجربه و تجزیه ، تحلیل وقایع و رویدادها و محیط پیرامون خود برداشتی درست و از طریق منطق انجام دهد. هرچه این اطلاعات و دانستنی ها مرتب و منسجم تر باشد می توان به نتیجه بهتری از تفکر رسید.
فردی که به سطحی از رشد ذهنی رسیده باشد توانایی تحلیل قوی تر و بهتری را از روی تجربه، دانستنی ها و مسائل موجود انجام دهد.
تفکر احساسی و منطقی
1. تفکر منطقی و مسیر و الگوی جهت مشخصی دارد. برعکس ان تفکر احساسی است که ممکن است چند مسیر را دنبال می کند و شاخه های متفاوتی داشته باشند.
2. سلسله مراتب برای تفکر منطقی منظم بوده و برای احساسی نیازی به دنبال کردن سلسله مراتب و مراحل به ترتیب نیست.
3. در تفکر منطقی سعی برآن است که با برسی جهات یک مسئله مناسب ترین گزینه را انتخاب و آن را عملی کنیم. و درر تفکر احساسی بدون در نظرگرفتن محدودیت ها راه حل های بیشتری را انتخاب کنیم.
4. در تفکر منطقی چیزی که ملاک است امکان خطا وجود نداشته باشد و در تفکر احساسی امکان اشتباه وجود دارد تا در نهایت به پاسخ درست رسید.
سلسله مراتب تفکر منطقی
پیشامد ها و مسائل در موقعیت ها و شرایطی مختلفی به وجود می آید که بستگی به نوع و نحوه رفع آن متفاوت است. با توجه به اصل تفکر منطقی در مواجه با مشکل و رخداد باید به صورت زیر عمل نمود.
تشخیص : اولین قدم برای رفع مشکلی که مواجه شدید تشخیص است. در این مرحله با توجه به خصوصیاتی که دارد باید بتوانید نوع آن را شناسایی کنید. مانند پزشکی که با توجه به علائم و ویژگی های بیماری نوع آن را مشخص می کند.
برسی : در مرحله برسی که دومین مرحله بعد از یافتن نوع مشکل و علت آن با توجه به فرضیات و دانسته های خود را از تمام جهات مورد برسی قرار می دهید که به بهترین و منطقی ترین علت وجود آن برسیم.
عمل : در مرحله آخر که عمل می باشد از میان مواردی که بهترین راه و همچنین منطقی ترین برای حل مشکل ماست یکی را انتخاب کرده و متناسب با مشکل اقدام به حل آن می نماییم.
خصوصیات افراد با تفکر منطقی
شخصیت
این افراد غالبا با دیدی ترجیحا منطقی به همه چیز می نگرند و دائم در حال تحلیل مسائل و اعمال روزانه خود هستند. تصمیماتشان را بر اساس ادله و شواهد موجود می گیرند.
در تصمیم گیری ها اصلا از احساس استفاده نمی کنند و یا حداقل ترین میزان را در تصمیم گیری لحاظ می کنند. و همین امر موجب بالا رفتن دقت در حل مسئله و عدم ایجاد تردید و دودلی در آنها می شود.
برنامه ریزی
ترتیب و اصولی خاص برای برنامه های روزمره خود دارند و معمولا برای بلندمت خود برنامه ریزی مشخص دارند. همچنین افرادی قابل پیشبینی هستند.
برخلاف آنها افرادی با تفکر احساسی هستند که کارهایشان هیچ روال ثابتی ندارد و مدام تصمیم گیری هایشان در حال تغییر است.
افرادی که دارای تفکر منطقی هستند ترجیج می دهند کارها طبق برنامه و به ترتیب پیش رود و در مقابل افرادی با تفکر احساسی علاقه ای به پیروی از دستورالعملها و برنامه منظم ندارند.
تفکر
به سادگی با نظرات مختلف کنار می آیند و هر کدام از ایده و نظر را به عنوان موضوع قابل بحث و تحلیل برسی می کنند. و نوع برخورد آنها متعصب و تحقیر آمیز نبوده و هر اندیشه و ایده ای را فارغ از هر گونه تبعیض به آن احترام می گذارند.
برعکس آن متفکران احساسی بوده که با اندیشه های مخالف و متفاوت با تعصب و دید تحقیر می نگرند بی آنگه داوری کرده و اززشی برای اندیشه های دیگران قائل باشند.
حل مشکل
برای حل مشکل راه های تحلیل های منطقی انجام می دهند بدون آنکه تردیدی به خود راه دهند. بر روش خود را چندین بار آزمون و خطا انجام می دهند تا به درست بودن آن برسند.
تفکر احساسی ها چندین روش را برای حل مساله انتخاب و در آخر روشی را انتخاب می کنند که ممکن است نتیجه مطلوبی نداشته باشد.
تفکر شهودی
همه ما ممکن است بر اساس واقعیت و شواهدی که خود شاهد آن بودیم تصمیم بگیریم. این روند از ابتدا بر روی تفکر ما تاثیر می گذارد و تبدیل به تفکر شهودی می شود.
اگر بخواهیم یک نمونه از تفکرشهودی بگوییم مثال ها و نمونه هایی هستند که در روزمرگی شاهد ان هستیم و برای ما پیش می آید:
مثال: شما در یک کاری تخصص تجربی زیادی دارید و در یک موضوع پیشنهادی مطرح می شود و بر اساس تجربیات آن را تحلیل می کنید که این پروژه کار به جایی نمی رساند. و همین طور می شود.
هیچ آینده نگری در کار نبوده و فقط برسی و تجزیه تحلیل های درستی است که بر اساس آن تصمیم می گیریم.
برای حل پرونده های جنایی هم گاراگاهان و پلیس ها از تفکر شهودی استفاده می کنند. حتی پزشک ها و روانشناسان هم از این قائده مستثنی نیستند.
ویژگی های تفکر شهودی
• سرعت بالای تصمیم گیری
• وابسته بودن به تجربه و شواهد
• واضح نبودن روند و عملکرد برای خود شخص
تعاریف مختلف از تفکر شهودی:
• ظرفیت دانش مستقیم و فوری که قبل از تحلیل منطقی حادث می شود.
• افکار و ترجیحاتی که به سرعت و بدون تأمل زیاد به ذهن خطور میکند.
• ما از طریق تفکر شهودی به یک پاسخ سریع می رسیم که بدون آنکه گام های رفته را دوباره و آگاه طی کنیم.
برسی تفکر شهودی
طی تحقیقاتی که انجام شده افرادی با تفکر شهودی نسبت دیگر افراد از تفکر منطقی تری برخورداراند.
تفکرشهودی در همه موراد نمی توان به آن تکیه کرد و نیاز به یک استدلال درست و موثر است.
شهود ممکن است بر اثر حواس ما به وجود می آید و نه به صورت منشا مستقیم از احساسات. تفکر شهودی در واقع حس ششم است که در بیشتر مواقع از آن بهره می گیریم.
تصمیمات ما که برای زندگی اتخاذ می کنیم در روند زندگی ما تاثیر بسزایی دارد. و این تصمیمات می تواند بر زندگی و محیط اطرافمان اثر بگزارد.