قصه یعنی چه؟
قصه به داستان و روایت های زندگی برزگان گفته می شود که در طول روز با آن سر و کار داریم. ما اساسا درون قصه زندگی می کنیم ، مجموعه از قصه های کوچک که درون یک قصه ی بزرگتر جاری هستیم.
قصه به لحاظ ادبی و تئوریک روایتی است که آمال و آرزوهای آدمی رو به عهده می گیرد.
به عنوال مثال آمال و آرزو های بشر غار نشین شکار بوفالو بوده که روی دیوار های غار آن را نقاشی می کرده و داستان شکار را روایت می کند.
در دوران به وجود آمدن ادیان و شکل گیری جامعه بر تربیت انسان های خوب پای ریزی شد برای حفظ جامعه. این از دلایل به وجود آمدن قصه های دینی است، چرا که اصل ادیان بر سعادت انسانی استوار است.
در همه ادیان قصه هایی که اخلاق درویشان، اخلاق پادشاهان و غیره را رواج داده، که سعدی بزرگ این قضیه بوده. در کتاب های مقدس الهی، در کتاب های عهد قدیم، در ادیان هندو و همین طور بودا که خود شخصیت یک قصه است.
سرخ پوستان هم همچنین کتابی با نام چپق مقدس دارند که درون آن با قصه شروع می شود، قصه ی گاوی که زمین را بر روی شاخ هایش قرار دارد.
جامعه امروز افراد از قالب یک خانواده به یک فرد و فردیت رسیده و این به معنی تنها شدن نیست. تا قبل از این برای ما مهم بود که فلان شخص فرزند کیست و شغل پدرش به او می رسید.
ولی امروزه ما از آن جامعه خانواده خارج شدیم و فردیت را تشکیل دادیم، در این باره مهم کارکرد افراد بوده نه اجداد و شغل پدرانشان. ارتباط افراد به گونه ای محدود شد و به گونه ای از احوال دیگری غافل ماندند.
و به مرور زمان که این غافل ماندن شکل گرفت باعث به وجود آمدن قضاوت های افراد نسبت به یکدیگر شد آن هم به طور قاضی گونه.
ادبیات و داستان این موضوع را به عهده گرفتند و قصه ها در پی همین وقایع و رویدادها به وجود آمدند. اولین داستان جهان دون کیشوت بود و خلق شد تا انسان ها را به یکدیگر نشان دهد.
بر این اساس شد کشف و نشان دادن افراد به یکدیگر که از قضاوت ها خالی بمانند، جنگ ها نباشند، قصه به صلح دعوت می کند زیرا آدم ها را به هم نشان میدهد.
آمال و آرزو های بشر امروز چیست؟
آمال و آرزو های بشر امروزی یک گفتگوی بی قضاوت است. گفتگویی که در آن نژاد، زبان و جنسیت و حتی سن در آن مطرح نباشد. و این آمال و آرزوهای کودکان نیز هست.
کودکان دوستدار این هستند که مورد قضاوت قرار نگیرند و زود در باره آنان تصمیم نگیریم و بتوانند مانند دیگر اعضای خانواده بتواند گفتگویی را پیش ببرند.
در داستان عنصری به نام دیالوگ وجود دارد که مکالمه و صحبت های افراد و شخصیت ها به ترتیب و پشت سر هم سخن می گویند.
به این صورت که اگر حول محور 2 شخصیت باشند نفر اول که جمله خود را می گوید و سپس نوبت به مکالمه نفر بعد می شود.
داستان چتد ویژگی دارد این که قضاوتی در آن صورت نمی گیرد و فقط صحبت شخصیت ها ارائه می شود و از پیش تایین شده نیست. و دیالوگی درست از که بخشی از ماجرا را پیش ببرد.
به عنوان مثال در شروع داستان اگر سلام گفته شد، و در جواب سلام آورده شود این دیالوگ، دیالوگ کاملی نیست. دیالوگ کامل این است که اگر سلام داده شد، جواب چیزی باشد که داستان را پیش ببرد.
به این گونه :
– سلام
– جواب : چه سلامی!؟.
امروزه ادبیات کودک بر محور گفتگو پیش می رود که بی قضاوت بتوانیم حرف بزنیم.
نمونه بارز آن مجموعه قصه های خرس کوچولو و خرس بزرگ است. در قصه خوابت نمی برد خرس کوچولو از همین مجموعه آمده است:
خرس بزرگ که چهار صفحه از کتاب جالب خرس بزرگش را که مانده بود تماما شود گذاشت زمین، خمیازه ای کشید و رفت کنار تخت خرس کوچولو و گفت: خوابت نمی برد خرس کوچولو؟
خرس کوچولو گفت: می ترسم. و خرس بزرگ گفت چرا می ترسی خرس کوچولو؟.
خرس کوچولو گفت تاریکی را دوست ندارم. خرس بزرگ گفت کدام تاریکی؟
خرس کوچولو گفت همین تاریکی دور ورمان. خرس بزرگ گفت ولی من که فانوس برایت آوردم.
خرس کوچولو گفت همین فانوس فسقلی برای این همه تاریکی؟
خرس بزرگ نگاه کرد و دید حق با خرس کوچولو است.
(این گفتگویی است بدون قضاوت.)
این مکالمه و صحبت روشی است که باید افرادی که در حوزه کودک فعالیت می کنند و همین طور والدین این گونه با فرزندان خود سخن بگویند.